Probl Hig Epidemiol 2011, 92(3): 512-514pl

Racja pokarmowa "na przetrwanie"

Jerzy Bertrandt, Anna Kłos, Roman Łakomy

Wojskowy Instytut Higieny i Epidemiologii, Warszawa

Streszczenie
Wprowadzenie. Działanie żołnierza w warunkach bojowych obarczone jest zawsze ryzykiem odcięcia od macierzystej jednostki, jak również brakiem lub też ograniczeniem możliwości zaopatrzenia logistycznego, co powoduje, że żołnierz zdany jest jedynie na siebie i musi przetrwać krótki okres czasu w skrajnie trudnych warunkach środowiska. Czynnikiem pozwalającym na przetrwanie są m.in. niedoborowe racje pokarmowe "na przeżycie".
Cel pracy. Opracowanie założeń taktyczno-technicznych i wyprodukowanie prototypu polskiej racji żywnościowej "na przeżycie" z przeznaczeniem do żywienia żołnierzy znajdujących się sytuacji braku możliwości pozyskania pożywienia.
Materiał i metody. W celu opracowania założeń taktyczno-technicznych (ZTT) racji pokarmowej "na przeżycie" dokonano analizy wyników wieloletnich badań obciążenia energetycznego żołnierzy pełniących służbę w różnych rodzajach i typach jednostek wojskowych, jako podstawy redukcji wartości energetycznej racji pokarmowej. Uzyskane wartości oraz przyjęte w innych armiach NATO zasady ograniczenia wartości energetycznej i odżywczej racji pokarmowych typu "na przeżycie" stanowiły podstawę ustalenia stopnia ograniczenia do 1/3 wartości energetycznej i odżywczej polskiej niedoborowej racji żywnościowej.
Wyniki. Wartość energetyczną racji "na przeżycie" określono na ok. 1500 kcal, przy jednoczesnym zachowaniu prawidłowych proporcji makroskładników, tj. białka i tłuszczów dostarczających odpowiednio: 10-15% i 25-30% energii oraz podaży węglowodanów w ilości <=250 g. Stwierdzono, że całkowita masa racji powinna wynosić nie więcej niż 500 g, a jej trwałość, minimum 36 miesięcy w temperaturze 21°C. Racja pokarmowa "na przeżycie" powinna mieć postać batona składającego się z 10 równych części, z nacięciami umożliwiającymi łatwe ich oddzielenie, o wartości energetycznej ok. 150 kcal każdy. W oparciu o ustalone ZTT opracowano prototyp racji pokarmowej "na przeżycie" o masie 400 g i wartości energetycznej 1548 kcal, gdzie 12,9% energii pochodzi z białka, 27,5% energii dostarcza tłuszcz a zawartość węglowodanów wynosi 230,4 g.

Słowa kluczowe:  służba wojskowa, żywnościowa racja niedoborowa, żywienie żołnierzy